Wat is Remembrance Day? In Zeist?
Dit is een belangrijke dag in de geschiedenis, met name binnen het Gemenebest (Commonwealth). Op deze dag herdenken landen als het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland de militairen van het Commonwealth die zijn gesneuveld sinds de Eerste Wereldoorlog. Het is de dag waarop in 1918 de wapenstilstand van de Eerste Wereldoorlog werd getekend, officieel om 11.00 uur.
Het is een moment van stilte en reflectie, waarbij de klokken om 11.00 uur luiden en mensen poppies (klaprozen) dragen als symbool van herinnering en hoop. Voor ons in Zeist is het een passend moment om stil te staan bij de slachtoffers uit deze landen die hun leven gaven op onze eigen Zeister grond.
Zeist: Van vrijheid zonder schot tot terugblik op de luchtoorlog
Hoewel de bevrijding van Zeist op 7 mei 1945 door de Canadese Polar Bears zonder schot verliep, twee dagen na de landelijke capitulatie, ging dat laatste stukje vrijheid in de jaren daarvoor gepaard met een zware tol.
Op het grondgebied van Zeist zijn gedurende de oorlogsjaren zeven geallieerde toestellen neergeschoten. Het waren bommenwerpers van het type Lancaster, Halifax, Wellington en Blenheim, maar ook een P-38 jager en een kleine Auster bij de Kroostweg in mei 1945.
Maar liefst 28 bemanningsleden kwamen hier neer (en van de Duitsers minstens zo veel, maar dat is voor een andere keer). Slechts vier van hen, van 4 diverse situaties, wisten met een parachute te landen en overleefden de oorlog na gevangenschap in een Stalag krijgsgevangenkamp. De overige 24 gaven hun leven en stierven op Zeister grondgebied.
- 12 Canadezen (RCAF)
- 8 Britten (RAF)
- 1 Amerikaan (RCAF)
- 2 Nederlanders (RAFNL)
- 1 Fransoos (RCAF)
De 21 slachtoffers uit de Commonwealth-landen zijn de reden dat we vandaag extra stilstaan bij hun offer.
De onuitwisbare herinnering bij de nabestaanden
Tachtig jaar na de oorlog is de impact van deze gebeurtenissen nog steeds voelbaar, en zeker voor de nabestaanden.
Vandaag had ik contact met diverse familieleden voor wie de oorlog en de verkregen vrijheid nog steeds een rol spelen. Nabestaanden van de bemanning van de RCAF Lancaster KB734, die we eerder dit jaar groots herdachten, lieten me weten dat ze met veel emotie terugkijken op de impact van die ‘pelgrimage’ naar Zeist. Onze lokale herdenking heeft hen diep geraakt.
Vanmiddag sprak ik ook met Jacqueline, de dochter van piloot Basil Alfred Alexander Geale (UK, RAF). Zij was negen maanden oud toen haar vader werd neergeschoten in zijn Wellington HE423 in de weilanden tussen Zeist en Bunnik. De herinneringen aan die dag zijn zelfs lokaal bewaard gebleven: de zoon van de jachtopziener van De Nienhof, Jean de Greef, keek als kind nog met ontzag naar de brokstukken en de grote hoeveelheid Duitse militairen die de plek bewaakten. Ik heb de heer De Greef, die zijn vader opvolgde als jachtopziener, hierover recent geïnterviewd bij hem thuis. Binnenkort leest u hier meer over op deze website.
Ook Zeist vergeet ze niet
Mede door de offers van deze Canadese, Britse en andere geallieerde militairen, leven wij in Zeist al tachtig jaar in vrijheid. Op deze Remembrance Day eren we hun moed en de onuitwisbare herinnering die zij achterlaten bij hun families. Lest we forget
Jasper
