RCAF 419 squadron en het leven van bemanningen

Zet 7 jongens van vrij jonge leeftijd bij elkaar, geef ze een zware bommenwerper en noem ze een bemanning. Dat moeten intense tijden zijn geweest in die dagen.

RCAF 419 Moose squadron

No. 419 “Moose” Squadron was een Canadees bommenwerpersquadron binnen de Royal Canadian Air Force (RCAF), opgericht in december 1941 als onderdeel van No. 6 Bomber Group. Het squadron was aanvankelijk gestationeerd op verschillende bases in Groot-Brittannië, waaronder RAF Mildenhall en RAF Middleton St. George, en vloog met toestellen zoals de Vickers Wellington en Halifax voordat het in 1944 werd uitgerust met de Avro Lancaster Mk X. Dit squadron stond bekend om zijn uitdagende missies en werd ingezet voor bombardementen op zwaar verdedigde industriële doelen en transportknooppunten in Duitsland en bezette gebieden. Een van de meest heroïsche verhalen uit het squadron is dat van P/O Andrew Mynarski, die postuum het Victoria Cross ontving voor zijn poging om een vastzittende staartschutter te redden uit een brandende Lancaster tijdens een missie in juni 1944. De staartschutter zat vast in zijn koepel en ondanks verwoede pogingen van Mynarski lukte het niet om de koepel open te hakken met een bijl. Uiteindelijk salueerde Mynarski en moest springen. Wonder boven wonder overleefde de staartschutter de crash, maar overleed de deels verbrande Mynarski na zijn landing.

Het vliegtuig: De Lancaster Mkx

De Lancaster KB734 was een Avro Lancaster Mk X (EN), gebouwd in Canada door Victory Aircraft in Malton, Ontario. Dit type was specifiek ontworpen voor de Royal Canadian Air Force (RCAF) en week slechts in kleine details af van de Britse Mk III-variant. KB734 werd in het voorjaar van 1944 voltooid en via de trans-Atlantische route overgevlogen naar het Verenigd Koninkrijk, waar hij werd toegewezen aan No. 419 “Moose” Squadron, een Canadese eenheid binnen No. 6 Bomber Group van de RAF.

De Lancaster KB734 was een van de Canadese Mk X-varianten, gebouwd door Victory Aircraft in Malton, Ontario. Dit specifieke toestel werd in de lente van 1944 geleverd aan No. 419 Squadron en nam deel aan meerdere bombardementsvluchten over bezet Europa. De Mk X was vrijwel identiek aan de Britse Lancaster Mk III, maar werd in Canada geproduceerd met enkele lokale aanpassingen. vliegtuigen van 419 Squadron droegen VR als rompcode, wat verwees naar de identificatieletters van het squadron. Zo was ‘onze’ KB734 ook bekend als VR-F.

Op 10 mei 1944 werd KB734 officieel in gebruik genomen door het squadron, gestationeerd op RAF Middleton St. George in Noordoost-Engeland. In de daaropvolgende weken voerde het toestel verschillende missies uit boven bezet Europa. De bemanning, onder leiding van P/O Ernest “Bill” Sutton Smith, voltooide zeven succesvolle missies voordat ze in de nacht van 16 op 17 juni 1944 op weg naar hun doelwit, de raffinaderij van Sterkrade, werden neergehaald door een Duitse nachtjager.

Vandaag de dag blijft de nalatenschap van de Lancaster Mk X voortbestaan, onder andere door de gerestaureerde Lancaster FM213 geschilderd als Mynarski’s RCAF 419 KB726 “VR-A”, die nog steeds vliegt als eerbetoon aan de bemanningen van Bomber Command. Dit toestel, ondergebracht in het Canadian Warplane Heritage Museum in Hamilton, Ontario, is een van de slechts twee luchtwaardige Lancasters ter wereld. Net als KB734 vloog KB726 voor No. 419 Squadron en is het een levend monument. In Engeland vliegt nog een 2e Lancaster, de PA474, en men is bezig een 3e vliegwaardig te maken: de NX611.

De bemanning van ‘onze’ Lancaster KB734

Ze vlogen samen acht missies in de vroege zomer van 1944, waaronder hun laatste, in de periode van 10 mei tot 17 juni. Smith had enige ervaring in het Afrikaanse en Zuid-Europese (Malta) strijdtoneel, maar niet veel. Wie waren het?

• Piloot: P/O Ernest “Bill” Sutton Smith
• Bommenrichter: Sgt. Robert “Bob” E. Porter
• Vluchtwerktuigkundige: Sgt. John William Alfred Trussler
• Navigator: Sgt. William “Bill” H. Gardiner
• Telegrafist/boordschutter: WO1 Michael “Mike” Baran
• Midden-bovenschutter: Sgt. Glen William Taylor
• Staartschutter: Sgt. Sidney Albert Wilson, tijdelijk gedetacheerd van 434 Squadron

Waar zaten ze in het vliegtuig?

Een Lancaster had maar één piloot (hoewel sommige bemanningsleden in staat waren om te vliegen als het moest). In ons geval was er een keer dat piloot Smith tijdens de terugvlucht van plaats ruilde met een schutter om ook eens dat uitzicht te ervaren. Na enige turbulentie wisten de mannen niet hoe snel ze weer moesten wisselen. Interessant is ook dat een piloot voordat hij zijn eigen Lancaster kreeg, eerst twee vluchten moest maken met een andere piloot om eraan te wennen. Door de hoge verliezen was de vraag naar nieuwe piloten enorm. Sommige missies hadden zelfs negen bemanningsleden: de vaste zeven en maximaal twee extra piloten in opleiding. Als zo’n vliegtuig werd neergehaald, kon dat betekenen dat er in één klap twee of drie piloten verloren gingen.

Een overzicht van hun posities:

1. Smith zat achter de stuurknuppel.
2. Porter bediende de voorste geschutskoepel en lag op zijn buik om door het bombsight te kijken en de bommen te lossen. Na het nemen van foto’s om de resultaten te controleren, keerde hij terug naar de voorste geschutskoepel voor de terugvlucht.
3. Trussler, de vluchtwerktuigkundige, zat naast de piloot en was verantwoordelijk voor het beheer van de mechanische, hydraulische, elektrische en brandstofsystemen van het vliegtuig.
4. Gardiner, de navigator, zat achter de piloot en Trussler aan zijn kaartentafel en hield zich bezig met navigatie, inclusief radarbeelden.
5. Baran, de radio-operator, zat naast Gardiner en hield contact met andere vliegtuigen en de basis. In geval van nood kon hij ook als reserve-schutter fungeren.
6. Taylor, de midden-bovenschutter, zat geïsoleerd in zijn draaiende geschutskoepel bovenop de Lancaster.
7. Wilson, de staartschutter, zat helemaal achterin.

Leven in een Lancaster

De piloot vertrouwde op deze extra paar ogen om vijandelijke vliegtuigen tijdig op te merken. De communicatie tussen de bemanningsleden was van cruciaal belang tijdens bombardementen en luchtgevechten. Hier is een voorbeeld van hun radiogesprekken tijdens het uitvoeren van een bombardement en het neerhalen van een naderend vijandelijk vliegtuig! Deze bemanningen waren ongelooflijk professioneel.

Dossier Crash Lancaster in Zeist

Terug naar het dossier van de crash van Lancaster KB734

Verder lezen

• Alles over 419 squadron in WW2 (door Dan, zoon van een van de mecaniciens in die tijd)
• 419 squadron op Wikipedia (inclusief tijd na WO2)
• RCAF 419 Op de Canadese defensie-pagina
• Uitgebreide historie op een blog
• Historie op Canadase overheid
• In maart 2024 ging 419 in ‘hiatus‘ (slaapstand) tot nader order.
• het 75-jarig bestaan van 419 werd gevierd in 2016

Foto’s